شارژ باتری یو پی اس و نحوه انجام آن دارای اهمیت بسیار زیادی است. از آن‌جایی که یکی از مهم‌ترین بخش‌های موجود در دستگاه ups باتری آن است و در زمان قطع شدن برق، این بخش موظف به تامین برق برای تجهیزات الکترونیکی متصل به یو پی اس است، باید به درستی شارژ شود. به همین دلیل نیز باید از شارژرهای با کیفیت و البته مرتبط استفاده شده تا فرایند شارژ باتری‌های یو پی اس به نحوه درستی انجام شود.
در واقع دستگاه‌های یو پی اس گاهی اوقات برای محیط‌هایی از جمله بیمارستان‌ها و یا مخابرات استفاده می‌شوند و به عبارتی بهتر این مکان‌ها به برق بدون قطعی نیاز دارند تا از وارد شدن آسیب‌های جدی جلوگیری شود. به دلیل اینکه این محصول قابلیت شارژ دارد و به مصرف بهینه شما کمک می‌کند لازم است تا با نحوه شارژ آن آشنا شوید. در ادامه این مقاله قصد داریم نکات مهمی در این زمینه برای شما ارائه دهیم.
چرا باید باتری دستگاه یو پی اس را شارژ کرد؟
در ابتدا و پیش از ارائه توضیحاتی در مورد روش شارژ باتری خشک و سیلد لید اسید، لازم دانستیم تا به بررسی این موضوع بپردازیم که چرا باید باتری دستگاه ups شارژ شود. باتری دستگاه یو پی اس مانند هر نوع باتری دیگری با گذشت زمان و استفاده از آن انرژی اولیه خود را از دست می‌دهد و به شارژ مجدد نیاز خواهد داشت. در صورتی که به موقع اقدام به شارژ آن نکنیم، این احتمال وجود دارد که دستگاه ups در زمان قطع شدن برق توانایی لازم برای تغذیه تجهیزات الکترونیکی متصل به آن را نداشته باشد و موجب ایجاد آسیب‌های جبران‌ناپذیری شود.
به عنوان مثال در صورتی که اقدام به خرید دستگاه یو پی اس کرده‌اید و کامپیوتر شما به آن وصل شده است و در زمان کار کردن با آن برق به طور ناگهانی قطع شود، اگر این دستگاه شارژ نداشته باشد، ممکن است داده‌های شما از بین رفته و یا اینکه حتی سیستم عامل شما مشکل جدی پیدا کند.
بنابراین به صورت کلی می‌توان بیان کرد که شارژ باتری یو پی اس دارای سه مزایای زیر است:
- افزایش طول عمر باتری
- افزایش کارایی و عملکرد دستگاه ups
- افزایش ایمنی و امنیت تجهیزات
در صورت تمایل به دریافت راهنمایی بیشتر در این زمینه می‌توانید از خدمات نامیرا نیرو کمک بگیرید. کارشناسان ما با ارائه مشاوره تخصصی رایگان و ارائه بهینه ترین راهکار و همچنین پشتیبانی 24 ساعته 7 روز هفته، بهترین راهکارها را در این زمینه در اختیار شما قرار می‌دهند. همچنین می‌توانید درخواست خدمات بازدید، نصب، سرویس نگهداری و تعمیرات سیستم‌های برق اضطراری را نیز داشته باشید.
چگونه باتری اسیدی را شارژ کنیم؟
اکنون قصد داریم برای شما شرح دهیم که چگونه باتری اسیدی را شارژ کنیم؟ به طور کلی لازم است ذکر کنیم که باتری AGM نسبت به شارژ و دشارژ بیش از حد بسیار حساس است. در واقع شارژ و دشارژ نادرست می‌تواند موجب کاهش عمر باتری شود. بنابراین روند صحیح شارژ بسیار مهم است.
باتری سرب اسید برای شارژ شدن از روش ولتاژ ثابت جریان ثابت (CCCV) استفاده می‌کند. یک جریان تنظیم شده ولتاژ پایانه را تا رسیدن به حد بالای ولتاژ شارژ افزایش می‌دهد که در این نقطه به دلیل اشباع جریان کاهش می‌یابد.
با روش CCCV، باتری‌های سرب اسید در سه مرحله شارژ می‌شوند که عبارتند از [1] شارژ با جریان ثابت، [2] شارژ ولتاژ ثابت و [3] شارژ شناور. شارژ جریان ثابت بخش عمده‌ای از شارژ را اعمال می‌کند و تقریباً نیمی از زمان شارژ مورد نیاز را می‌گیرد. شارژ ولتاژ ثابت با جریان شارژ کمتری ادامه می‌یابد و اشباع را فراهم می‌کند و شارژ شناور تلفات ناشی از تخلیه خود را جبران می‌کند.
مرحله اول:
در مرحله اول نحوه شارژ باتری سیلد لید اسید، شارژ با جریان ثابت است که طی آن باتری در عرض 8-5 ساعت به حدود 70 درصد شارژ میشود. ما ولتاژ شارژر را روی ولتاژ شارژ چرخه باتری و جریان را روی جریان شارژ چرخه تنظیم می‌کنیم. لطفا توجه داشته باشید که ولتاژ زیاد یا جریان خیلی زیاد باعث شارژ بیش از حد باتری و آسیب به باتری میشود. ولتاژ و جریان خاص در 2 قسمت بعدی به تفصیل توضیح داده خواهد شد. در این مرحله ولتاژ باتری به یک عدد ثابت افزایش می‌یابد.
مرحله دوم:
مرحله دوم شارژ، مرحله ولتاژ شارژ باتری سیلد اسید به شکل ثابت است، جایی که ولتاژ باتری در یک مقدار ثابت نگه داشته میشود و جریان شارژ کاهش می‌یابد. در این مرحله که 7 تا 10 ساعت به طول می‌انجامد، 30 درصد باقی‌مانده به‌صورت شارژ آرام پر میشود. اگر این مرحله چندین بار نادیده گرفته شود، باتری در نهایت توانایی پذیرش شارژ کامل را از دست می‌دهد و عملکرد آن به دلیل سولفاته شدن کاهش می‌یابد.
مرحله سوم:
در ادامه نحوه شارژ باتری سیلد لید اسید پس از کاهش جریان در مرحله 2 به مقدار بسیار کم، مرحله 3 آغاز میشود که ولتاژ به ولتاژ شناور کاهش می‌یابد. مرحله سوم، شارژ مکمل یا شارژ قطره‌ای است. در این مرحله، جریان باتری کم است و این مرحله برای فعال‌سازی تمامی مواد داخل باتری حیاتی است که به حفظ سلامت آن و افزایش عمر باتری یو پی اس کمک می‌کند. باتری زمانی کاملاً شارژ میشود که جریان به یک سطح پایین مشخص برسد. ولتاژ شناور کاهش می‌یابد. شارژ شناور برای جبران خود تخلیه‌ای که در همه باتری‌ها مشاهده میشود، طراحی شده است.
چه نکاتی را حین شارژ باتری یو پی اس باید در نظر داشت؟
از دیگر موضوعات اصلی و مهمی که بر طول عمر باتری اثر میگذارد می‌توان به تعداد دفعاتی که باتری یو پی اس به درستی شارژ میشود، اشاره کرد. شارژ کردن باتری یو پی اس باید با دقت بالایی انجام شود تا به دستگاه شما آسیبی نرساند.
از جمله اصول مهمی که باید به آن توجه کنید ولتاژ دستگاه یو پی اس و باتری آن است که البته لازم به ذکر است که باید با شارژر باتری مورد نظر تناسب داشته باشد. اکنون که با روش شارژ باتری سیلد اسید آشنا شدید، در ادامه قصد داریم نکات بسیار مهمی را ارائه دهیم که در زمان شارژ باتری دستگاه یو پی اس باید به آن‌ها دقت کنید.
نکات قبل از شارژ باتری یو پی اس:
پیش از شارژ کردن باتری یو پی اس باید چند اقدام مهم را انجام دهید که در ادامه برای شما شرح خواهیم داد:
● انتخاب نوع شارژر مناسب:
اولین نکته مهم این است که شارژر باید از نظر نوع و مشخصات با باطری دستگاه یو پی اس سازگاری داشته باشد. در غیر این صورت ممکن است به باتری یا شارژر آسیب جدی وارد شود. به عبارتی بهتر اگر نوع شارژر با نوع باتری سازگاری نداشته باشد ممکن است شارژر نتواند باتری را به درستی شارژ کرده و یا اینکه تغییر شیمیایی در باتری ایجاد شود.
به عنوان مثال اگر باتری دستگاه لیتیوم یون باشد بهتر است شارژر لیتیوم یون را استفاده کنید. اما اگر شارژر نیکل کادمیوم را به کار ببرید ممکن است باتری با افت ولتاژ مواجه شود و عملکرد آن به شدت کاهش یابد.
● بررسی ولتاژ:
از دیگر نکات مهم پیش از شارژ باتری بررسی کردن ولتاژ است. به طورکلی لازم است بدانید که ولتاژ شارژ شامل ولتاژ شارژ چرخه‌ای و ولتاژ شارژ شناور است. به‌طور معمول در دمای 25 درجه سانتی‌گراد برای باتری‌های AGM چرخه عمیق 12 ولتی، ولتاژ شارژ شناور بین 13.5 تا 13.8 ولت و ولتاژ شارژ چرخه‌ای بین 14.4 تا 15.0 ولت است.
تنظیم صحیح حد ولتاژ شارژ بسیار اهمیت دارد و متخصصان باتری به این موضوع به‌عنوان “رقص بر سر نوک سوزن” اشاره می‌کنند. از یک سو، باتری می‌خواهد به‌طور کامل شارژ شود تا حداکثر ظرفیت را به دست آورد و از سولفاته شدن باتری یو پی اس در صفحه منفی جلوگیری کند؛ از سوی دیگر، اشباع بیش از حد با عدم تغییر به شارژ شناور باعث زنگ‌زدگی شبکه روی صفحه مثبت میشود. این موضوع همچنین به تولید گاز و از دست رفتن آب منجر میشود.
● بررسی جریان:
نکته دیگر بررسی جریان شارژ است. جریان شارژ به ظرفیت باتری مرتبط است. به‌طور کلی، این جریان بین 0.1C تا 0.4C، یعنی 1/10 تا 4/10 ظرفیت باتری است. برای یک باتری 100AH، جریان شارژ بین 10A تا 40A خواهد بود. این مقدار را می‌توان با استفاده از آمپر‌متر DC یا مولتی‌متر کلمپی اندازه‌گیری کرد.
به طور کلی جریان شارژر باید با ظرفیت باتری دستگاه ups سازگاری داشته باشد. در صورتی که این جریان کمتر از ظرفیت باتری باشد، این امکان وجود دارد که برای شارژ کردن باتری به زمان زیادی نیاز داشته باشید که این امر باعث کاهش عمر باتری نیز میشود. اما اگر جریان از ظرفیت بیشتر باشد، این امر ممکن است باعث شارژ بیش از حد باتری شود و در نهایت باعث ایجاد خرابی و یا انفجار باتری خواهد شد.
●بررسی وضعیت باتری:
شما همچنین باید به بررسی وضعیت باتری بپردازید. این امر کمک می‌کند تا از شارژ کردن باتری که خراب و یا خطرناک است جلوگیری کرده و باتری به طور صحیح و ایمن شارژ کنید.
● اتصال باتری به شارژر:
پس از اطمینان از شارژر مناسب و همچنین وضعیت باتری، اکنون می‌توانید اقدام به متصل کردن باتری به شارژر کنید. البته در حین شارژ کردن نیز نکات مهم دیگری وجود دارد که باید رعایت کنید و در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
نکات در حین شارژ باتری یو پی اس:
اکنون که مراحل نحوه شارژ باتری یو پی اس را پیش بردید و البته نکات پیش از اتصال را نیز رعایت نمودید، لازم است بدانید که در حین شارژ نیز باید یک سری نکات مهم را در نظر بگیرید. از جمله این نکات مهم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
● تنظیم میزان جریان و ولتاژ:
میزان جریان و ولتاژ شارژر در اصل نشان دهنده مقدار انرژی الکتریکی بوده که از شارژر به باتری انتقال داده میشود. در صورتی که میزان جریان و ولتاژ شارژر با مقدار جریان و ولتاژ باطری تفاوت داشته باشد، این امکان وجود دارد که جرقه، اتصال کوتاه و یا خرابی در باتری و یا شارژر ایجاد شود که با دیدن علائم خرابی باتری یو پی اس متوجه آن خواهید شد. بنابراین برای تنظیم کردن این دو با یکدیگر باید دکمه‌ها و پتانسیومترهای موجود بر روی شارژر را به کار ببرید و با دقت به دفترچه راهنما میزان هر دوی آن‌ها را تنظیم کنید.
● نظارت بر فرآیند شارژ:
نکته بسیار مهم دیگر در حین شارژ نظارت بر فرآیند آن است. نظارت بر فرایند شارژ روشی کاربردی برای کنترل کیفیت است که وظیفه دارد تا وضعیت شارژر و باتری را با گذشت زمان بررسی کند. همین امر موجب میشود که از بروز هر نوع مشکل و یا خطر در شارژر و یا باتری جلوگیری شده و باتری دستگاه خود را به طور صحیح شارژ کنید.
● بررسی نشانگرهای شارژر:
نشانگرهای شارژر مانند چراغ‌ها، صفحه‌ها، صداها و یا بوق‌ها را که نشان دهنده وضعیت شارژر و باتری هستند را نیز باید بررسی کنید. در صورتی که این نشانگر‌ها به شما وضعیت شارژر را در حالت کار نشان دهد، شارژ کامل شده باشد و یا هر وضع دیگری پیش آمده باشد، باید به دفترچه راهنمای شارژر و یا باتری مراجعه کرده و عکس‌العمل مناسب را انتخاب کنید.
● توجه به گرم شدن باتری:
در هر مرحله از شارژ، اگر احساس کردید که باتری گرم است، طبیعی است و جای نگرانی نیست. اما اگر احساس می‌کنید هوا بسیار گرم شده باید فوراً شارژ را متوقف کنید یا ولتاژ یا جریان شارژ یا هر دو را کاهش دهید.
● توجه به ایجاد صدایی مانند حباب:
هنگامی که جریان از الکترولیت عبور می‌کند و باعث تجزیه ذرات آب میشود، انرژی به شکل گرما آزاد میشود. همچنین H2، O2 و بخار آزاد میشود. البته گازهای دیگری مانند سولفید هیدروژن وجود دارد که بوی تخم مرغ فاسد می‌دهد و سمی بوده (مخصوصاً در یک اتاق کوچک).
به همین دلیل مهم است که اتاق باتری تهویه شود. اگر باتری‌های VRLA صدای حباب تولید می‌کنند اما هنوز در محدوده شارژ ایمن هستند، باید بتوانند الکترولیت تبخیر شده را دوباره ترکیب کنند. اگر صدای خش خش شنیده میشود باید ولتاژ یا جریان یا هر دوی آن‌ها را کاهش دهید و یا مدتی توقف کنید و سپس دوباره امتحان کنید.
● توجه به فرایند ذخیره سازی:
باتری‌های سرب اسید باید همیشه در حالت شارژ نگهداری شوند. برای جلوگیری از افت ولتاژ به زیر 2.05 ولت در سلول و سولفاته شدن باتری باید هر 6 ماه یک بار شارژ شود.
● توجه به تأثیرات دما:
تغییرات دما بر ولتاژ تاثیر میگذارد و این موضوع انجام “رقص بر سر نوک سوزن” را دشوارتر می‌کند. دمای محیط گرم‌تر نیاز به آستانه ولتاژ کمی پایین‌تر دارد و دماهای سردتر تنظیم بالاتری را می‌طلبند. ضریب دما برای شارژ یک سلول سرب-اسید به‌صورت زیر است:
- برای ولتاژ شارژ چرخه‌ای: -30mV/°C
- برای ولتاژ شارژ شناور: mV/°C18-
با در نظر گرفتن 25 درجه سانتی‌گراد به‌عنوان نقطه میانی، ولتاژ شارژ باید به ازای هر درجه بالاتر از 25 درجه سانتی‌گراد به میزان 18MV کاهش یابد و به ازای هر درجه پایین‌تر از 25 درجه سانتی‌گراد به میزان 8MV افزایش یابد. اگر این کار ممکن نباشد، بهتر است ولتاژ پایین‌تری برای دلایل ایمنی انتخاب شود.
نکات بعد از شارژ باتری یو پی اس:
پس از اینکه باتری یو پی اس را شارژ کردید باید چند نکته مهم را رعایت کنید:
● قطع شارژر از منبع برق و باتری:
قطع شدن شارژ از منبع برق روشی ایمنی به شمار می‌رود که می‌توانید برای صرفه‌جویی استفاده کنید. به عبارتی قطع شدن شارژر از منبع برق روشی ایمنی است که وظیفه دارد جریان الکتریکی از شارژر قطع شود و از وارد شدن آسیب جدی به شارژر و یا باتری جلوگیری کند. لازم است این کار را با رعایت احتیاط و دقت انجام دهید. در غیر این صورت ممکن است مشکلاتی اعم از جرقه، اتصال کوتاه و یا خرابی شارژر یا باتری مواجه شوید.
● اتصال باتری به دستگاه یو پی اس:
برای اینکه مجدد از دستگاه ups استفاده کنید باید سعی کنید به صورت صحیح آن را به دستگاه وصل کنید. برای این منظور لازم است نکات نحوه اتصال باتری های ups و نحوه سیم کشی یو پی اس را نیز بدانید.
ظرفیت و مدت زمان شارژ باتری یو پی اس چقدر است؟
در این بخش قصد داریم در مورد ظرفیت و مدت زمان شارژ باتری یو پی اس توضیحات مهمی ارائه دهیم. به طور کلی لازم است بدانید که شارژ باتری ups برای نوع خاصی از باتری‌ها ساخته و به کار برده می‌شوند. میزان جریان مصرفی شارژر در واقع معین می‌کند که به چه مقدار زمان نیاز است تا باتری به صورت کامل شارژ شده و یا اینکه میزان انرژی آن تخلیه شود.
در صورتی که قصد داشته باشید مقدار شارژ و یا خالی شدن شارژ را در باتری بررسی کنید باید به میزان C-rate یا C دقت کنید. لازم به ذکر است که C-rate ظرفیت باتری بوده و برای اندازه‌گیری و محاسبه آن از Ah استفاده می‌کنند. برای اینکه بتوانید این مطلب را بیشتر درک کنید می‌توانید میزان زمان لازم برای شارژ شدن باتری یو پی اس 5/2A با ظرفیت شارژر C را معادل 1 ساعت بدانید.
در صورتی که یک شارژر 2/C را به کار می‌برید یک باتری 25/2A را می‌توانید به مدت زمان 2 ساعت شارژ کنید. البته لازم است برای مطمئن شدن از ظرفیت باتری‌ها برای تست باتری این دستگاه نیز اقدام کنید. برای این امر می‌توانید از روش جریان ثابت با برق از شبکه استفاده کنید که توسط دستگاه شارژ باتری خاموش شده که پس از رسیدن به مقدار بالا، جریان ورودی به صورت خودکار افت می‌کند، چرا که باتری اشباع شده است.
ممکن است این روند برای باطری‌های کوچک‌تر به میزان 12 الی 16 ساعت برسد. همچنین این میزان برای باطری‌های بزرگ‌تر ممکن است به دو برابر زمان افزایش پیدا کند. به طور کلی بهترین راه و روش برای شارژ کردن باتری‌های اسید سرب در 3 مرحله کامل میشود که اولین برنامه ثابت باتری را تا 70 درصد ظرفیت خود و طی مدت زمان 5 تا 8 شارژ می‌کند.
اهمیت تناسب شارژر با باتری خشک چیست؟
تا این بخش از مقاله دانستید که چگونه باتری خشک را شارژ کنیم. اما علاوه بر اهمیت روش شارژ باتری خشک نکته بسیار مهم دیگری که وجود دارد این است که شارژ باتری ups با شارژ تناسب داشته باشد، چرا که در صورت استفاده از یک شارژر نامناسب عمر باتری و به طور کلی ماندگاری آن کم شده و نمی‌توانید از آن به صورت بهینه استفاده کنید.
دلیل اصلی این امر این است که مصرف کننده باید مدت زمان شارژ کردن باتری و دشارژ کردن آن را به درستی مدیریت کند. به همین دلیل باید حداکثر مقدار شارژ را شناسایی کرده و با کامل شدن شارژ آن جریان را قطع کرده و از ریپل AC جلوگیری کنید. پس با آشنایی با چگونگی شارژ باتری و انتخاب مناسب‌ترین شارژر می‌توانید بازدهی و عملکرد استفاده از باتری را افزایش داده و برای مدت زمان بیشتری از آن استفاده کنید.
باتری یو پی اس از مهم‌ترین بخش‌های دستگاه بوده که پل ارتباطی بین انرژی الکتریکی و شیمیایی به شمار می‌رود. به این معنی که لازم است با کمک انرژی الکتریکی مقداری از انرژی در الکترولیت‌های باتری ذخیره‌سازی شده تا در زمان مورد نیاز استفاده شود.
اما زمانی که این انرژی تخلیه شود یا به عبارتی شارژ باتری تخلیه شود، باید فرایند برعکس فرایند قبلی اتفاق افتد تا باتری شارژ شده و مجدد استفاده شود. شارژر باتری یو پی اس به طور کلی موجب میشود جریان الکتریکی را به منظور بازسازی الکترولیت‌های باتری استفاده کنند. بدین ترتیب به باتری‌هایی که با این فرایند شارژ می‌شوند باتری‌های ups قابل شارژ می‌گویند.
سخن پایانی
دستگاه یو پی اس با باتری‌های مختلفی کار می‌کند که تمامی این باتری‌ها قابلیت شارژ ندارند. در انواع باتری یو پی اس که می‌توان آن‌ها را شارژ کرد، باید حتما با نحوه شارژ آن آشنا شوید. برای اینکه بتوانید باتری‌های یو پی اس را شارژ کنید باید تمامی جوانب را سنجیده و مهم‌ترین نکته این است که ایمنی را در نظر بگیرید. در این مطلب سعی بر این بود که پاسخ این سوال را برای شما شرح دهیم که چگونه باتری یو پی اس را شارژ کنیم و همچنین نکات مهم پیش، حین و پس از شارژ را برای شما توضیح دادیم.
به منظور خرید باتری یو پی اس و دستگاه ups و یا دریافت بهترین راهنمایی‌ها در این زمینه می‌توانید از متخصصان نامیرا نیرو کمک بگیرید. تضمین قیمت، ضمانت کیفیت برتر محصولات، گارانتی بدون قید و شرط، تحویل سریع در تهران، شهرهای بزرگ و شهرستان ها و داشتن نمایندگی های فعال در کلان شهر های ایران جهت توزیع محصولات و ارائه خدمات از جمله مزایای این مرکز هستند.